Туынды сын есім жасайтын жұрнақтар:
1)Есім сөздерден сын есім жасайтын:
-лы,-лі,-ды,-ді,-ты,-ті.
-сыз,-сіз.
-ғы,-гі,-қы,-кі
-лық,-лік,-дық,-дік,-тық,-тік.
-шыл,-шіл
-шаң,-шең
-дай,-дей,-тай,-тей
-қой,-қор,-паз,-кер,-гер
-и,-ы,-і
2)Етістіктен с.е. жасайтын:
-ғақ,-гек,-қақ,-кек,-ақ,-ек
-ық,-ік,-қ,-к
-ғыш,-гіш,-қыш,-кіш
-ғыр,-гір,-қыр,-кір
-шақ,-шек
-ынды,-інді,-нды,-нді
-малы,-мелі,-палы,-пелі,-балы,-белі
-ымды,-імді,-мды,-мді
-аған,-еген,
-улы,-улі
-ма,-ме,-ба,-бе,-па,-пе
-ыңқы,-іңкі,-ңқы,-ңкі
3)Үстеуден с.е. жасайтын:
-қы,-кі,-ғы,-гі
Сын есім шырайлары.
1)Жай шырай-заттың жай қалыпты түрін, түсін, сапасын, салмағын, көлемін
білдіретін с. е. Болады
2)Салыстырмалы шырай-бір заттың сындық белгісін екінші затпен салыстырғанда кем
не артық екенін білдіретін шырай түрі.
Жасалуы:
-ырақ,-ірек,-рақ,-рек
-лау,-леу,-дау,-деу,тау,-теу
-қыл,-ғыл,-қылт,-ғылт,-ғылтым,-тым,-шыл,-шіл,-қай,-аң,-шылтым,-шілтім,-ғыш,-
ілдір,-ша,-ше. жұрнақтары арқылы.
3)Күшейтпелі шырай- белгілі бір сындық белгінің бір нәрседен өте артық не өте
кем екенін білдіретін шырай түрі.
Жасалуы: күшейткіш буынның қосарлануы арқылы.
4)Асырмалы шырай- белгілі бір сындық белгінің бір нәрседен аса артық не аса кем
екенін білдіретін шырай тірі.
Жасалуы: күшейткіш үстеулердің (тым,аса,өте,ең,нағыз,орасан,кілең,аса,нақ)
тіркесіп келуі арқылы.
Сын есімнің сөйлемдегі қызметі:
1.Анықтауыш
2.Баяндауыш-сөйлем соңында келіп
3.Толықтауыш-заттанып келіп
4.Бастауыш-заттанған с.е.атау септігінде тұрып
5.Пысықтауыш-іс-әрекеттің сының білдірсе